Vreemdgaan

Bij een derde van alle echtscheidingen speelt overspel een rol. Soms staat het op zich, meestal is het een gevolg van een langdurige verslechtering van het huwelijk. Hoe ga je ermee om als er opeens een derde persoon een rol in jullie huwelijk speelt?

Misschien ben je zelf verliefd op een ander. Voor je daarmee verder gaat, is het goed je te realiseren wat er op het spel staat! Of je bent juist bang dat je partner vreemdgaat. Voor het tot een scheiding komt, wil je dat wel zeker weten. Hoe kom je er achter? En is je huwelijk sowieso verloren als het waar is?
 

Verliefd op een ander

Het kan iedereen overkomen: verliefd worden op een ander dan je partner. Op zich hoef je je daar niet schuldig over te voelen. Aantrekking tussen man en vrouw is een natuurlijk verschijnsel. Het wordt een probleem als je je verliefdheid zo serieus neemt dat je huwelijk in gevaar komt.

De aandacht van een derde kan weldadig zijn, zeker als je eigen huwelijk niet zo lekker loopt. Maar het volgen van je gevoel is gevaarlijk. Een sms versturen, een pikante mail schrijven, het zijn de eerste stappen naar een relatie en het smaakt al snel naar meer. Bovendien zullen je gevoelens zichzelf versterken en rechtvaardigen. Al snel kun je niet meer ‘helder denken’.

Kijk daarom eens eerlijk naar jezelf. Waarom wil je deze nieuwe liefde? Wat mis je in je huwelijk dat door deze liefde gevuld kan worden? Geef je partner vervolgens een eerlijke kans: verbreek het contact radicaal. Richt je ‘verliefde handelingen’ op je partner. Door je verliefd te gedragen, kan het gevoel zomaar terugkomen. Praat over de behoeften waaraan in jullie huwelijk niet wordt voldaan.
 

Hoe weet ik of mijn partner vreemdgaat?

Overspel gaat meestal samen op met vervreemding tussen de echtelieden en problemen in de communicatie. Waarschijnlijk spelen er ook andere problemen als je bang bent dat je partner vreemdgaat. Richt niet al je aandacht op een eventuele derde, maar probeer ook andere problemen aan te pakken.

Vreemdgaan kun je vaak niet bewijzen. Wanneer je je partner op heterdaad betrapt, is alles duidelijk, maar meestal weet je het niet zeker. Aanwijzingen kunnen zijn:

• ­Plotseling onverklaarbaar gedrag
• ­Onduidelijke telefoontjes op vreemde momenten
• ­Als je opeens de telefoon van je partner niet meer mag opnemen
• ­Als je partner ergens zegt te zijn, maar daar niet is

Hierdoor kun je het sterke vermoeden krijgen van overspel. Geen van deze aanwijzingen is echter een direct bewijs. Er kunnen ook andere verklaringen zijn.

Beschuldig je partner daarom niet te snel. Als je een onterechte beschuldiging uit kun je daarmee veel kapot maken. Bespreek met je partner wat je wel zeker weet: dat je je zorgen maakt over jullie relatie. Benoem de gedragingen van je partner die je niet begrijpt. Schakel eventueel professionele hulp in om samen te praten.
 

Is mijn huwelijk na vreemdgaan nog te redden?

Overspel is een ontwrichtende factor binnen een huwelijk. Het vertrouwen van de bedrogene wordt ernstig geschaad, zowel door het werkelijke overspel als door het zwijgen en liegen hierover. Het is een lang en moeilijk proces om dit vertrouwen te herstellen.

Veel hangt af van de achtergrond van het overspel. Meestal is overspel een symptoom van een slechte relatie. Welke problemen spelen er tussen jullie, waardoor jullie zo ver van elkaar verwijderd zijn geraakt dat overspel mogelijk werd? Als jullie samen onderkennen dat die problemen er zijn en als jullie beiden oprecht bereid zijn eraan om hieraan te werken, kunnen veel problemen overwonnen worden. Soms kan er nieuw vertrouwen groeien, als er sprake is van oprechte spijt.

Het is verstandig altijd in relatietherapie te gaan. Tijdens de therapie kan over het overspel worden gesproken: de gevoelens van de bedrogene, maar ook die van de ander. Communicatiepatronen kunnen worden doorbroken en verwachtingen en behoeften kunnen (misschien na jaren) worden uitgesproken en bijgesteld. De therapeut leert jullie naar elkaar te luisteren en voor elkaar open te staan.

Tijdens de scheiding zorgt overspel voor een aantal complicaties. De focus zal veelal op de derde persoon liggen, terwijl de onderliggende redenen voor de verwijdering niet worden besproken. De schuldvraag overheerst, maar compliceert de onderhandelingen vaak ook. Richting de kinderen is er meer uit te leggen.
 

Meer dan overspel

Als bij een scheiding sprake is van overspel is het heel verleidelijk om dit als enige oorzaak te beschouwen. De schuldvraag lijkt makkelijk te beantwoorden en de woede heeft een gemakkelijk doelwit. Toch liggen de zaken meestal niet zo zwart wit.

Overspel heeft over het algemeen een dieperliggende oorzaak. Het is belangrijk om te begrijpen waarom je partner vreemd is gegaan. Voor je verwerking en je zelfvertrouwen maakt het een groot verschil of je bent bedrogen omdat een ander mooier was dan jij of omdat de communicatie tussen jullie al jaren niet goed liep.

Probeer open te staan voor het verhaal van je partner. Het is logisch dat je in eerste instantie vooral in de verdediging zult schieten. Maar uiteindelijk is het in je eigen belang om echt naar je partner te luisteren. Erken de gevoelens van je partner. Daarvoor hoef je het niet met elkaar eens te zijn!

Hoe pijnlijk ook, kijk ook naar je eigen bijdrage. Bespreek samen hoe jullie relatie is verlopen en waar de verwijdering tussen jullie is ontstaan. Op welke manier hebben jullie beiden bijgedragen aan de problemen? Begrijpen waarom je relatie geen stand heeft kunnen houden, zal je helpen je verdriet te verwerken. Na de scheiding zul je niet snel zo’n gesprek hebben.
 

Het is jouw schuld?!

Wanneer er sprake is van overspel, is het gemakkelijk een dader en een slachtoffer aan te wijzen. Als jij bedrogen bent, voel je je verraden. Jou is onrecht aan gedaan. ‘Hoe durf je me dit aan te doen!’

De slachtofferrol lijkt aanvankelijk wel prettig. Je hoeft geen verantwoording af te leggen, maar neemt de tijd om te rouwen en je verdriet en boosheid te voelen. Je voelt je misschien moreel verheven boven de ander en bent van mening dat je partner maar voor de oplossing moet zorgen.

Maar boosheid draagt niet bij aan het proces van de scheiding of de verwerking. Verwijten maken je bitter. Ze geven ruimte aan wrok en haatgevoelens en zijn slecht voor je zelfbeeld. Op de lange duur krijg je daar last van.

Bedenk daarbij dat er over een scheiding nooit één verhaal bestaat. Hoe verleidelijk het ook is de ander de absolute schuld te geven van de scheiding, uiteindelijk bereik je er niets mee. De kans is groot dat je partner juist jou de schuld geeft. ‘Als ons huwelijk niet zo slecht was geweest, dan…’ Voor je het weet kom je in een welles-nietes spel terecht, waardoor de spanning oploopt. Je opstellen als een moreel hoogstaander persoon zal die spanning groter maken.
 

Ook nu nog: twee ouders!

Jullie zijn als partners uit elkaar gegroeid. De liefde is weg en in plaats daarvan is er woede en onbegrip. Maar voor je kinderen geldt dat niet. Zij houden van jullie allebei. Ook na de scheiding hebben ze recht op twee ouders. Hoe moeilijk je het ook vindt, gun ze het contact met je partner, ondanks de pijn die jij hebt ervaren.

Spreek tegen de kinderen niet over schuld en laat je niet negatief uit over je partner. Verbiedt ook je omgeving op die manier over je partner te spreken. Hierdoor komen kinderen namelijk in een loyaliteitsconflict terecht. Als het de schuld is van de ene ouder, mogen ze dan nog wel van hem of haar houden?

Verbreek het contact tussen je kinderen en de familie van je partner niet. Spreek wel met je partner af dat ook hij afdwingt dat er niet negatief over elkaar gesproken zal worden.

 Als er bij je ex sprake is van een blijvende, nieuwe relatie, leg dan zo neutraal mogelijk uit wie dat is. Maak duidelijk dat de nieuwe volwassene geen enkele verandering zal brengen in de liefde van jullie beiden voor het kind. Spreek niet negatief over deze nieuwe volwassene, maar geef je kinderen de kans een goede relatie op te bouwen. Moedig zo’n relatie aan. Je kinderen hebben meer aan een constructieve, nieuwe relatie dan aan een gecompliceerde.

veelgestelde vragen

Speelt vreemdgaan bij de rechter een rol?

Nee. De rechter kan een echtscheiding of scheiding van tafel en bed uitspreken als er sprake is van ‘duurzame ontwrichting’ van de relatie. Het maakt voor de rechter niet uit op welke manier die ontwrichting tot stand is gekomen. Als de rechter moet beslissen over bijvoorbeeld de omgangsregeling of de alimentatie speelt het overspel geen rol.
 

Is verliefdheid ook vreemdgaan?

Nee. Verliefd worden op een ander dan je partner overkomt veel mensen. Daarover hoef je je niet schuldig te voelen, al kan je er wel van in de war raken. Aantrekking tussen man en vrouw is een natuurlijk verschijnsel. Het wordt een probleem als je je verliefdheid zo serieus neemt dat je huwelijk in gevaar komt.

Onderzoek dan jezelf: waarom wil je een nieuwe liefde? Wat mis je bij je partner? Verbreek het contact. Ga je verliefd gedragen tegenover je partner. Praat over de dingen die je mist in je relatie.
 

Moeten we voor de kinderen bij elkaar blijven?

Het welzijn van kinderen wordt voor een groot deel bepaald door de mate waarin hun ouders ruzie maken. Hoe meer ruzie, hoe slechter het met het kind gaat. Voor de kinderen is de vraag ‘scheiden of blijven’ daarom niet de belangrijkste. De primaire vraag moet zijn: ‘ Hoe los ik de ruzie op?’
Een scheiding maakt geen einde aan ouderlijke ruzies. Vaak komen er juist meer ruzies bij. Het welzijn van de kinderen hangt af van de harmonie tussen de ouders. Het is dus in het belang van de kinderen om te leren communiceren zonder ruzie.

tips

tip 1 | Bespreek sleutelmomenten

Als je sprake is van overspel, is er meestal ook sprake van een verwijdering tussen jou en je partner. Als je de reden voor de verwijdering tussen jullie kunt achterhalen, is jullie huwelijk misschien nog te redden. De scheidingssignalen kunnen je helpen dat moment op te sporen.

Maak een lijst van alle levensveranderende momenten die jullie tijdens jullie huwelijk hebben doorgemaakt. Bespreek samen al die momenten. Hoe hebben jullie dat persoonlijk beleefd? Zijn er verschillen? Zijn jullie beide tevreden met de manier waarop jullie er mee om zijn gegaan?

Lees meer over scheidingssignalen.
 

tip 2 | Ga niet gelijk samenwonen

Als je voor of tijdens je scheiding een nieuwe relatie begint, ga dan niet te snel samenwonen. Het rouwproces over de verbroken relatie en de vreugde over je nieuwe relatie lopen door elkaar. Het gevaar bestaat dat je in beide niet helder kunt onderscheiden.

Na de scheiding woon je voor het eerst in jaren weer alleen. Dit kan confronterend en moeilijk zijn. De verleiding is dan groot snel te gaan samenwonen met je nieuwe partner. Over het algemeen is dat onverstandig. Het is belangrijk om eerst los te komen van je oude relatie en een onafhankelijke positie in het leven te vinden.

Neem de tijd om je scheiding te verwerken en eerlijk naar je zelf en je eigen inbreng te kijken. Welke dingen kun je leren van de manier waarop jullie huwelijk is stukgelopen?
 

tip 3 | Preventieve hulp

Een scheiding is voor kinderen een grote verandering. Ze moeten veel verwerken, wennen aan een nieuwe situatie, omgaan met allerlei moeilijke emoties. Uit onderzoek is gebleken dat kinderen baat hebben bij het volgen van een groep waarin zij onder begeleiding kunnen praten met andere ‘scheidingskinderen’.

Er zijn meerdere instanties die preventieve hulpprogramma’s aanbieden, bijvoorbeeld het zandkastelenprogramma of het KIESprogramma (Kinderen In Echtscheiding Situaties). Door samen te praten begrijpen kinderen meer van de scheiding, kunnen ze hun emoties beter hanteren en bouwen ze een betere relatie op met beide ouders.