Emoties

Als je gaat scheiden, kom je in een emotionele achtbaan terecht. Allerlei emoties lopen door elkaar. Misschien ben je opgelucht nu de beslissing eindelijk is gevallen. Maar tegelijkertijd kun je boos zijn of je schamen. Al die emoties lopen door elkaar en zijn soms bijzonder verwarrend.

Na de scheiding komt er hopelijk ook ruimte voor positieve gevoelens. Je begint je voorzichtig weer te richten op een nieuwe toekomst, een eigen bestaan en een eventuele nieuwe liefde. Maar durf je dat wel?  

Rouwen kost tijd

Als de echtscheidingspapieren zijn getekend en de scheiding is ingetekend in het register van de burgerlijke stand is het juridische proces van de scheiding afgerond. Maar emotioneel sta je vaak nog maar aan het begin. Over het algemeen duurt de juridische procedure een half jaar, maar heb je voor het verwerken zo’n twee tot drie jaar nodig.

Soms overheerst een gevoel van opluchting: het moeizame proces van onderhandelen is afgerond en voor de nabije toekomst zijn heldere afspraken gemaakt. Dat geeft enige zekerheid in een periode van veel onrust en nieuwe dingen. Ook kun je opleven van de vrijheid die je ervaart nu je relatie achter de rug is.

Maar het rouwproces is nog in volle gang en dat heeft tijd nodig. Allerlei emoties kunnen terugkomen en je toch weer overvallen. Boosheid, jaloezie, heftig verdriet, mislukking, schaamte. Realiseer je dat je een ingrijpende gebeurtenis als een scheiding niet ineens kunt verwerken en geef je over aan het rouwproces. Geef jezelf tijd en besteed aandacht aan je gevoelens.  

Zelfvertrouwen

Scheiden tast je zelfvertrouwen aan. Meestal overheerst een gevoel van falen. Afgewezen of zelfs bedrogen worden door je partner hakt er diep in. Onderhandelingen waarin je met moeite overeind blijft, vragen veel. Al die dingen geven je het gevoel dat je het leven niet in de hand hebt en daardoor krijgt je zelfvertrouwen een flinke deuk.

Misschien voel je je klein of niet in staat om op de been te komen. Misschien twijfel je aan je eigen vermogens. Schrik daar niet te erg van. Dit soort gevoelens zijn goed te verklaren uit de scheiding. Ze horen er bij. Je zelfbeeld moet opnieuw worden opgebouwd door positieve ervaringen.

Probeer met een objectieve blik naar je huidige leven te kijken. Jij ervaart dat misschien als een mislukking, maar welke dingen gaan wel goed? Waar ben je sterk? Zoek daarvoor ook bevestiging van mensen in je omgeving.

Schrijf je angsten en onzekerheden op. Wat heb je nodig om die te overwinnen? Durf met een nieuwe blik naar jezelf te kijken. Misschien heb je nog nooit een was gedaan of een boor vastgehouden, maar je kunt veel leren. Volg een cursus koken, klussen in huis of sleutelen aan de auto. Je zult zien dat je jezelf versteld doet staan als je gelooft dat je nog lang niet alle aspecten van jezelf kent.  

De weg naar aanvaarding

Om aan een nieuw leven te beginnen, is het nodig afscheid te nemen van het oude. Je moet dat leven los laten om met open handen aan je toekomst te kunnen beginnen. Maar vaak houden onze emoties ons tegen en houden we juist krampachtig aan het verleden vast.

Verdriet en teleurstelling kunnen je vasthouden. Je wilt niet accepteren dat de relatie is stuk gegaan. Daarom wil je ook niet over de consequenties nadenken. Zolang jouw nieuwe leven geen vorm krijgt, blijft het oude dichtbij. Je creëert de illusie dat je terug kunt naar vroeger.

Maar ook verwijten en een roep om gerechtigheid kunnen je gevangen houden. Als je blijft herhalen dat jij gelijk hebt en dat de scheiding de schuld is van je ex, kom je vast te zitten in die gedachte. Je staat stil op dat punt en maakt jezelf afhankelijk van je ex. Alleen als die erkent dat jij gelijk hebt en dat het zijn of haar schuld is, kun jij verder. Realiseer je echter dat je die erkenning niet kunt afdwingen.

Ontkenning, verwijten en woede kosten veel tijd, energie en moeite. Al die dingen heb je nu nodig voor andere zaken. Om verder te kunnen met je leven, moet je daarom tegen jezelf ingaan. Ondanks de teleurstelling, de woede en het verdriet moet je leren omgaan met de werkelijkheid: aanvaarden dat de scheiding een feit is, zonder die te ontkennen of te bevechten.

Dat lijkt een onmogelijke opgave, maar je kunt het leren. Dag voor dag en stap voor stap. Er zijn methoden en therapieën die je hierbij kunnen helpen. Mindfulness is psychologische benadering waarbij je leert op een aanvaardende manier in het leven te staan.  

veelgestelde vragen

Hoe lang duurt het verwerken van een scheiding?

Het rouwproces is voor iedereen uniek en ieder doorloopt het op zijn eigen manier. Maar er zijn algemene patronen aan te wijzen. Zie hiervoor de fasen van het rouwproces. Gemiddeld duurt het zo’n twee tot drie jaar om de fase van aanvaarding en nieuw perspectief te bereiken.

Het is belangrijk om echt de tijd voor dit rouwproces te nemen. Loop niet weg voor de pijn en geef ruimte aan je gevoelens. Om een stabiel nieuw leven op te bouwen, moet je er zeker van zijn dat het oude achter je ligt. Dat betekent overigens niet dat je niet meer aan je huwelijk mag denken of dat je onverschillig tegenover je scheiding moet staan, maar wel dat je niet meer door emoties wordt overweldigd.
 

Mag ik mijn emoties aan de kinderen laten zien?

Ja. Je emoties zijn er en dat merken je kinderen toch wel. Je kunt hen daarom gerust vertellen dat je verdrietig bent. Maar let wel op dat ze niet het idee krijgen dat ze voor jou moeten zorgen en laat je niet negatief uit over je partner/ex.

Zeg dat je verdrietig bent, maar dat je voor jezelf zorgt, of dat oma voor jou zal zorgen o.i.d. Probeer jouw emoties bij jezelf te houden en stort niet (steeds) in waar ze bij zijn. Houd je boosheid binnen. Wanneer je tegenover je kinderen je partner afwijst, wijs je ten diepste ook hen af.

Laat veel ruimte voor hun gevoelens. Straal uit dat jij die er altijd bij kunt hebben (ook als je je helemaal niet zo voelt). Als ze hun gevoelens uiten, ga dan niet zelf huilen. Ze moeten ervaren dat jij overeind blijft als zij instorten. Je wilt niet dat ze hun gevoelens binnen houden uit zorg voor jou.

tips

tip 1 | Doe geen overhaaste dingen

De emoties rond je scheiding kunnen zo heftig zijn dat je grote beslissingen overhaast neemt ‘om er maar van af te zijn’.

• Niets meenemen uit de inboedel
• Geen alimentatie aannemen, omdat je ‘niets meer met hem te maken wilt hebben’
• Vriendschappen verbreken, zodat je mensen niet onder ogen hoeft te komen

Hoe verleidelijk zulke beslissingen ook kunnen zijn, voor de lange termijn zijn ze geen goede strategie. Als je eerste emoties minder worden, zul je naar de afspraken kijken en ontdekken dat je jezelf tekort hebt gedaan. Dit kan een heel negatief effect op je hebben. Je kunt je waardeloos voelen, omdat je niet voor jezelf bent opgekomen en niet hebt afgedwongen dat er naar jou en jouw wensen gekeken werd. Het gevoel van machteloosheid en bitterheid kunnen daardoor groter worden en een gezonde verwerking in de weg staan.

Neem daarom geen overhaaste beslissingen. Hoe moeilijk de onderhandelingen ook zijn, sla je er doorheen! Zoek professionele begeleiding door een mediator en emotionele steun bij een paar vertrouwde mensen. Bereid je voor op elk gesprek en plan aansluitend een ontmoeting met een ‘ondersteuner’. Verwacht niet van jezelf dat je zonder pijn door de gesprekken heen komt, maar laat desondanks je stem horen.  

tip 2 | Als je terecht kwaad bent: zorg dat je het kwijt raakt

Binnen huwelijken kunnen dingen gebeuren waarover je terecht kwaad kunt zijn. Je partner heeft je benadeeld en jou is onrecht aangedaan. Jij bent het slachtoffer.

De slachtofferrol lijkt aanvankelijk wel prettig. Je hoeft nog even niet aan het werk, je neemt de tijd om te rouwen en je verdriet en boosheid te voelen. Je voelt je misschien moreel verheven boven de ander en bent daarom van mening dat je partner maar voor de oplossing moet zorgen.

Maar boosheid draagt niet bij aan het proces van de scheiding of de verwerking. Verwijten maken je bitter. Ze geven ruimte aan wrok en haatgevoelens en zijn slecht voor je zelfbeeld. Als slachtoffer ben je zwak en niet in staat om voor jezelf op te komen. Op de lange duur krijg je daar last van. Door mee te doen in het proces en je leven in eigen hand te houden, maak je jezelf weerbaar. Ga op eigen benen staan en word een gelijkwaardige deelnemer in het proces: breng je emoties onder woorden en stel je open voor de ander.

Bedenk daarbij dat er over een scheiding nooit één verhaal bestaat. Het verhaal van je partner zal anders zijn dan dat van jou. De kans is groot dat je partner de schuld juist bij jou legt. Voor je het weet kom je in een welles-nietes spel terecht, waardoor de spanning oploopt. Je opstellen als een moreel hoogstaander persoon zal die spanning groter maken.