Scheiden is een heftige gebeurtenis met veel impact. Tijdens of na een scheiding verandert er van alles – zeker in je financiële situatie. Hoe zit dit met belangrijke zaken als je pensioen, spaargeld, aandelen, schulden en de erfenis?
Pensioen
Iets waar je bij een scheiding waarschijnlijk niet het eerst bij stilstaat, is de vraag: wat gebeurt er met ons pensioen dat we samen hebben opgebouwd? Die verdeling gebeurt pas wanneer je daadwerkelijk met pensioen gaat, maar je moet er wel nu vast afspraken over maken. Het basispensioen (AOW) hoef je niet te verdelen, de rest is in twee onderdelen te splitsen: het ouderdomspensioen en het nabestaandenpensioen.
Ouderdomspensioen
Door te sparen of beleggen bouw je via je werkgever je ouderdomspensioen op. Het opgebouwde bedrag krijg je uitgekeerd wanneer je 65 jaar wordt. Volgens de Wet verevening pensioensrechten heb je bij een echtscheiding allebei recht op een deel van elkaars ouderdomspensioen. Getrouwd zijn op huwelijkse voorwaarden of gemeenschap van goederen heeft hier geen invloed op.
Het delen van je pensioen is geen verplichting; als je beiden in je echtscheidingsconvenant opneemt dat je elkaars pensioen niet wilt, of je hebt dit in je huwelijkse voorwaarden opgenomen, dan verlies je het recht op elkaars pensioen. Je moet je scheiding binnen twee jaar melden bij de pensioenuitvoerder. Heb je de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, dan betaalt de pensioenuitvoerder jouw deel uit. De kosten hiervan berekent hij aan jullie beiden door.
Een andere vorm waarbij je definitief afstand doet van de helft van elkaars pensioen, is ‘conversie’ (omzetting). De helft waar je ex recht op heeft, krijg jij. Het nadeel van conversie is dat bij overlijden je geen aanspraak meer kunt doen op het pensioendeel van je ex-partner. Conversie is alleen toegestaan als de pensioenuitvoerder dit toestaat. Bovendien moet conversie worden vastgelegd in je echtscheidingsconvenant of huwelijkse voorwaarden.
Nabestaandenpensioen
Een nabestaandenpensioen of partnerpensioen is een aanvulling op het ouderdomspensioen. Bij overlijden krijgt de partner (en eventuele kinderen) het pensioen van de overledene; wanneer je gescheiden bent, heet dit een bijzonder nabestaandenpensioen. Alleen het bedrag dat voor de scheiding is opgebouwd, krijg je bij overlijden uitgekeerd. Het bijzonder nabestaandenpensioen bedraagt meestal 70 procent van het ouderdomspensioen.
Wanneer je ex-partner hertrouwt, heb je nog steeds recht op het bijzonder nabestaandenpensioen; de nieuwe geliefde van jouw ex-partner krijgt bij overlijden van je ex daardoor minder uitgekeerd.
Spaargeld
Als je getrouwd bent in gemeenschap van goederen, verdeel je bij een scheiding het spaargeld (of de schulden) evenredig. De echtscheidingsdatum is hierbij de peildatum. Wil een van beiden de rekening behouden, dan moet hij of zij de helft van het bedrag binnen vier weken overmaken.
Spaarrekeningen op naam van eventuele kinderen kunnen blijven bestaan. In de huwelijkse voorwaarden of een echtscheidingsconvenant kun je afspraken rondom spaargeld vastleggen. Overleg bij twijfel met een mediator wat de beste oplossing is.
Aandelen
De waarde van aandelen moet bij een scheiding eerlijk worden verdeeld. Daarbij geldt als peildatum voor de waarde van de aandelen de echtscheidingsdatum. Heb je aandelen in je eigen bedrijf, dan is het een ander verhaal.
Schulden
N.B. We gaan hier uit van een situatie waarin men in gemeenschap van goederen is getrouwd. De hoofdregel is: alle schulden moeten eerlijk over jullie tweeën worden verdeeld.
Voor scheiding
Ben je in gemeenschap van goederen getrouwd, dan worden de schulden die je partner voor het huwelijk heeft opgebouwd, ook jouw schulden (en andersom).
Tijdens scheiding
Wanneer het huwelijk is beëindigd maar de scheiding is nog niet definitief (meestal is dit een periode van enkele maanden), ben je allebei hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van voor en tijdens je scheiding.
Na scheiding
Na de scheiding kun je niet meer aansprakelijk gesteld worden voor de schulden van je ex-partner.
Erfenis
Na een echtscheiding kunnen ex-partners geen aanspraak meer maken op (een deel van) elkaars erfenis, tenzij daar afspraken over zijn gemaakt. Gemeenschap van goederen komt bij een scheiding te vervallen, en daarmee ook de plicht om alles te delen wat ex-partners daarna nog aan vermogen ontvangen. Dat geldt ook voor een erfenis.
Als er tijdens de echtscheidingsprocedure een erfenis beschikbaar komt, kan een ex-partner daar nog wel aanspraak op maken; de gemeenschap van goederen is dan nog van kracht.
Los van de echtscheiding kunnen er specifieke afspraken over erven bij testament of in het echtscheidingsconvenant zijn gemaakt. In dat geval kun je wel aanspraak maken op een (deel van de) erfenis.
Moet ik mijn pensioen delen?
Het delen van je pensioen is geen verplichting; als je beiden in je echtscheidingsconvenant opneemt dat je elkaars pensioen niet wilt, of je hebt dit in je huwelijkse voorwaarden opgenomen, dan verlies je het recht op elkaars pensioen.
tip 1 | Erfenis
Los van de echtscheiding kunnen er specifieke afspraken over erven bij testament of in het echtscheidingsconvenant zijn gemaakt. In dat geval kun je wel aanspraak maken op een (deel van de) erfenis.
'Ik kan eigenlijk niet aangeven wanneer de twijfel is toegeslagen, maar het is zeker al een paar jaar geleden begonnen. Ik denk dat het tijdens een familieweekend was waar ik van dichtbij zag hoe mijn zus en haar man met elkaar omgingen, dat ik me realiseerde wat ik miste in mijn huwelijk. Zij gingen zo liefdevol en zo warm met elkaar om. Hij heeft echt aandacht voor haar en ze praten veel met elkaar. Dat is bij ons allemaal niet zo.
Lees verder
'Het begon ermee dat ze heel verdacht ging doen met haar mobieltje. Vroeger liet ze die regelmatig slingeren maar ineens moest dat ding overal mee naar toe en op de gekste momenten kwamen er berichtjes binnen. In het begin vond ik dat nog niet zo verdacht. Ze heeft veel vriendinnen met wie ze op die manier contact heeft. En dat was ook altijd haar verklaring. Maar er waren ook anders signalen. Ze was erg afwezig met haar gedachten, ging veel meer aandacht aan haar uiterlijk besteden. Moest soms plotseling in het weekend een paar uur weg en vroeg mij dan om op de kinderen te passen.
Lees verder
