Scheiduwe

Ooit was ik op pastoraal bezoek bij een gescheiden mevrouw die al een paar jaar alleen leefde. ‘Ik ben een soort weduwe, maar er is geen naam voor mij. Ik noem mij een scheiduwe’, zei ze. Deze mevrouw sloeg de spijker op z’n kop: wie een echtscheiding meemaakt, moet een proces van verliesverwerking door dat je kunt vergelijken met een rouwproces na een overlijden.

Een weduwe/weduwnaar en een gescheiden persoon staan grotendeels voor dezelfde strijd om te overleven. Denk aan het vasthouden van vroegere vrienden, de zorg voor de kinderen, het regelen van de financiën, het alleen leiden van het familiebedrijf. Zij hebben ook te worstelen met vergelijk­bare gevoelens van eenzaamheid, van verdriet, van schuld en van boos­heid. Soms moeten ze opboksen tegen onbe­grip en lief­de­loos­heid van de mensen. Ze stellen vragen over Gods leiding in hun leven.

Er zijn ook verschillen. De feiten zijn anders. Je partner verliezen door de dood is anders dan door bijvoor­beeld overspel. Beide verdrietige situaties roepen eigen emoties op. De reacties van de mensen zijn in sommige opzich­ten ook anders. Iemand die de partner verlo­ren heeft door de dood, wordt met medelijden aangeke­ken. Iemand die gescheiden is, wordt nogal eens argwa­nend benaderd.

Weduwen/weduw­naars en gescheiden mensen kijken ook verschillend terug op hun voorbije huwelijk.   Het huwelijk van de weduwe/weduwnaar kende gelukkige perioden en teleurstellingen. Zo zijn alle huwelijken. Wat gebeurt er echter als ze alleen zijn? Ze vergeten de moeiten. Ze weten niet meer dat ze gemop­perd hebben op hun man of vrouw. Ze zijn vol milde weemoed­. Ze draaien de muziek die hij of zij mooi vond. Ze verlangen terug naar de leuke vakantie die ze gehad hebben. Ze koesteren het trouw­al­bum met de al ver­kleurde foto’s. ‘Van de doden niets dan goeds!’, gaat vaak op. Menig weduwe of weduwnaar is zacht in zijn oordeel over man of vrouw juist omdat die er niet meer is.

Bij veel gescheiden mensen die, hoe dan ook, verlaten zijn, werkt dit precies andersom. Bij hen worden de pijn­lijke herinneringen uit hun huwelijksjaren níet overstemd door de zoete. Na een echt­scheiding worden de fijne herinne­ringen juist wegge­drukt door de pijn­lijke. Wat is je trouwalbum nog waard als je man er met een ander vandoor is gegaan? De geestelijke muziek van hem of haar stemt je juist bitter. Waarom zou je mijmeren over een goede vakantie, als je achter­af weet dat je vrouw toen al bij jou weg wilde gaan? Het huis waarin je samen gelachen en gehuild hebt, is een verschrikkelijk huis geworden door de dronken­schappen van je partner.

Het overlijden van een partner plaatst hem of haar in een gunstig licht. Een echtscheiding werpt vaak alleen maar schaduw om zich heen. Weduwen en weduwnaars hebben meest­al een moeilijk heden. Ze zijn bezorgd voor de toe­komst. Hun verleden is echter iets om op te teren. Gescheiden mensen hebben eveneens een moeilijk heden en ze zijn ook onzeker voor de toekomst. Zij zijn daarnaast ook nog eens hun goede verle­den kwijt. Dat maakt hun leven nog eenzamer.

De auteur is spreker, auteur en docent aan de Christelijke Hogeschool Ede – www.nicovandervoet.nl